Chó lai tạp là gì?
“Tạp chủng” dùng để chỉ “việc có nhiều loại khác nhau trộn lẫn”, còn “Chó lai tạp” là những cá thể được sinh ra từ việc phối giống giữa các giống chó khác nhau. Thông thường, nó dùng để chỉ những con chó có dòng máu của hai hoặc nhiều giống chó trộn lẫn. Có trường hợp có thể đoán được đại khái giống chó nào đã được lai tạo qua ngoại hình, nhưng cũng có trường hợp hoàn toàn không thể đoán được, sự đa dạng của chúng rất phong phú.
Vào thời đại mà việc nuôi chó ngoài trời là chủ yếu, không hiếm trường hợp chó tự phối giống với nhau mà chủ không hề hay biết và sinh ra chó con, đây được coi là nguồn gốc của Chó lai tạp. Chó hoang hoặc chó nuôi thả rông khó quản lý việc phối giống, do giao phối ngẫu nhiên ở những nơi chủ không để ý tới, cũng có xu hướng sinh sản ra nhiều Chó lai tạp. Ngày nay, người ta nói rằng Chó lai tạp không phải là những cá thể được sinh ra một cách nhân tạo, mà dùng để chỉ những cá thể tăng lên một cách tự nhiên.
Ngoài ra, ngay cả khi muốn tạo ra một giống chó mới, về cơ bản việc phối giống giữa các cá thể thuộc giống chó khác nhau được quản lý rất nghiêm ngặt, nên cho đến khi được công nhận là một giống chó mới, chúng vẫn được gọi là Chó lai tạp.
Chó lai tạp được cho là có nhiều cá thể khỏe mạnh hơn chó thuần chủng. Điều này là do chó thuần chủng, để được công nhận là một giống chó cụ thể, đã trải qua quá trình giao phối cận huyết lặp đi lặp lại trong thời gian dài, nên tính trạng thường bị lệch, trong khi đó, ở Chó lai tạp, việc kết hợp các gen có tính trạng khác nhau được cho là làm sống lại những đặc tính vốn có đã mất và tăng cường sức mạnh.
Sự khác biệt so với “chó thuần chủng”
Chó thuần chủng là giống chó được tạo ra qua nhiều năm tháng cho giao phối cận huyết trong cùng dòng máu để cố định các đặc điểm về vóc dáng và tính cách. Sau khi giống chó đã được ổn định, phần lớn việc nhân giống chúng được quản lý rất nghiêm ngặt để bảo vệ dòng máu.
Ngược lại, Chó lai tạp không phải là giống chó được sinh ra từ việc phối giống giữa các giống chó cụ thể, nên đặc điểm ngoại hình và tính cách có sự khác biệt giữa từng cá thể.
Nhờ sự pha trộn của nhiều dòng máu khác nhau, người ta nói rằng chúng trở nên mạnh mẽ hơn về mặt di truyền.
Sự khác biệt so với “chó mix”
Mặt khác, khác với Chó lai tạp, những chú chó được sinh ra từ việc phối giống giữa các giống chó thuần chủng như Chihuahua hay Toy Poodle được gọi là “chó mix”. Đặc điểm của chó mix bao gồm việc chó bố mẹ có giấy chứng nhận gia phả, và từ thế hệ thứ hai trở đi, tất cả đều được phân loại là Chó lai tạp.
Chó mix có khả năng cao thừa hưởng những ưu điểm của cả bố và mẹ thuần chủng (ví dụ: vóc dáng nhỏ nhắn đáng yêu của Chihuahua, đặc tính ít rụng lông của Toy Poodle). Tuy nhiên, điểm chung với Chó lai tạp là các đặc điểm thể chất và tính cách chỉ có thể biết rõ sau khi chúng trưởng thành.
Trong số chó mix, đặc biệt phổ biến là những cá thể được lai tạo từ các giống chó xếp hạng cao trong bảng xếp hạng độ yêu thích theo giống. “Chihuapoo” (bố mẹ là Chihuahua và Poodle) hay “Pomeshiba” (sinh ra từ Pomeranian và Shiba Inu) có thể coi là những đại diện tiêu biểu của chó mix. Ngoài ra, các giống lai như “Chihuamal” (kết hợp giữa Maltese và Chihuahua), “Mal-shi” (lai giữa Shih Tzu và Maltese), “Maltipoo” (lai giữa Maltese và Toy Poodle) cũng ngày càng xuất hiện nhiều hơn.
Cách huấn luyện Chó lai tạp
Đối với chó thuần chủng, vì tính cách đã được xác định rõ, nên những điểm cần lưu ý khi nuôi và bí quyết huấn luyện thường theo một khuôn mẫu nhất định. Ngược lại, đối với Chó lai tạp, vì không thể đoán trước được chúng thừa hưởng những đặc tính nào từ bố mẹ, nên không có “đặc điểm tính cách theo từng giống chó”, và có thể bạn sẽ gặp bối rối khi huấn luyện.
Khí chất bẩm sinh của Chó lai tạp rất đa dạng, có con hiền lành, có con cảnh giác cao, có con hoạt bát và hung hăng, có con thích làm nũng, có con khó tính, có con thông minh, có con nghịch ngợm, tính cách của mỗi cá thể đều khác nhau.
Do đó, khi huấn luyện Chó lai tạp, điều quan trọng là phải thực hiện theo phương pháp phù hợp với tính cách của bé cưng nhà bạn. Trước hết, việc thực hành các phương pháp huấn luyện cơ bản chung cho chó thuần chủng (như huấn luyện đi vệ sinh) được cho là hiệu quả. Có trường hợp việc huấn luyện mất nhiều thời gian, nhưng bạn đừng suy nghĩ quá phức tạp, hãy kiên nhẫn tiếp tục huấn luyện, không nóng vội và từ từ đối mặt với bé nhé.
Môi trường sống và tiêm phòng vắc-xin
Việc khó nắm bắt được kích thước khi trưởng thành là một xu hướng đặc trưng của Chó lai tạp. Đối với chó thuần chủng, có thể dự đoán phần nào kích thước khi trưởng thành dựa vào kích thước của bố mẹ ở giai đoạn chó con, nhưng Chó lai tạp thì rất khó dự đoán kích thước khi lớn lên. Ngay cả khi bố mẹ có vóc dáng nhỏ bé, cũng có trường hợp do di truyền cách đời mà chúng lớn hơn nhiều so với tưởng tượng, hoặc ngược lại, có trường hợp chúng không lớn như mong đợi.
Nếu chúng lớn hơn nhiều so với dự đoán, có thể việc nuôi dưỡng sẽ trở nên khó khăn do vấn đề về môi trường sống. Do đó, khi đón một chú Chó lai tạp con về nuôi, bạn cần phải chuẩn bị tinh thần sẵn sàng nuôi dưỡng bé bằng tình yêu thương cho đến cuối đời dù bé lớn lên như thế nào, và cũng cần xem xét xem môi trường sống có đủ rộng rãi hay không. Khi nuôi Chó lai tạp từ nhỏ, bạn nên chọn chuồng có kích thước hơi rộng rãi một chút.
Ngoài ra, Chó lai tạp cũng giống như chó thuần chủng, cần được tiêm phòng dại và tiêm vắc-xin phòng các bệnh tổng hợp, cũng như uống thuốc phòng giun tim. Bạn cần phải đảm bảo cho bé được tiêm phòng đầy đủ.
Cách nuôi Chó lai tạp
Huấn luyện và cách nuôi
Không có phương pháp huấn luyện đặc biệt nào chỉ dành riêng cho Chó lai tạp. Tùy thuộc vào dòng máu và tính cách được thừa hưởng, khả năng tiếp thu có thể khác nhau đôi chút, nhưng hãy huấn luyện bé bằng tình yêu thương nhé.
Tuổi thọ
Tuổi thọ trung bình của Chó lai tạp được cho là từ 10-14 năm, không hẳn là dài hơn đáng kể so với chó thuần chủng. Tuy nhiên, vì cơ thể khỏe mạnh và ít mắc bệnh hơn, nên có xu hướng sống lâu hơn. Tuổi thọ của chó, ngoại trừ bệnh tật hay tai nạn, tỷ lệ nghịch với kích thước cơ thể, chó nhỏ thường sống lâu hơn. Tuổi thọ trung bình của chó nhỏ là 14-17 năm. Chó có vóc dáng lớn thường phát triển nhanh hơn, nhưng tốc độ lão hóa cũng nhanh hơn. Chó Shepherd được xếp vào loại chó lớn có tuổi thọ trung bình từ 9-13 năm, còn St. Bernard thì dưới 10 năm. Chó lai tạp cũng có tuổi thọ khác nhau tùy thuộc vào vóc dáng.
Bệnh tật
Vì Chó lai tạp thừa hưởng dòng máu khác nhau tùy từng cá thể, nên không thể xác định cụ thể bệnh nào dễ mắc. Điều này còn phụ thuộc vào việc chúng được lai tạo từ những giống chó nào, nhưng nguy cơ mắc các bệnh di truyền thường thấp. Khả năng thích nghi với môi trường cũng cao, nên chúng ít khi bị ốm. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng hoàn toàn không mắc bệnh. Đối với những chú chó nuôi ngoài trời, tiếp xúc nhiều với tia cực tím, cần chú ý đến bệnh đục thủy tinh thể.
Tâm thế chuẩn bị
Dù quá trình ra đời khác nhau, thì xưa và nay, cũng giống như chó thuần chủng, Chó lai tạp là người bạn đồng hành quan trọng của con người. Khi nuôi Chó lai tạp, điều quan trọng là phải suy nghĩ kỹ xem bạn có thể nuôi dưỡng bé bằng tình yêu thương trọn vẹn cho đến cuối đời hay không. Hãy có ý thức và trách nhiệm của người chủ, và cùng dõi theo sự trưởng thành của bé trong suốt chặng đường dài nhé.