“Chắc một chút cũng không sao đâu nhỉ?” “Muốn chia cho bé một ít đồ ăn của người quá…” – Trong cuộc sống cùng chó cưng, hẳn không ít lần bạn phân vân liệu những thứ chúng ta ăn có an toàn cho chó không? Vì muốn chó cưng vui vẻ, đôi khi chúng ta có thể vô tình cho chúng ăn thức ăn của người. Tuy nhiên, có rất nhiều loại thực phẩm tuy ngon và bổ dưỡng đối với con người, nhưng lại có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc nghiêm trọng cho chó, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Bài viết này, dành cho tất cả những người chủ mong muốn bảo vệ sức khỏe và sự an toàn cho chó cưng của mình, sẽ giải thích một cách chi tiết và toàn diện về những thực phẩm không nên cho chó ăn cùng lý do, các triệu chứng ngộ độc, cách xử lý đúng đắn trong trường hợp chó lỡ ăn phải, và cả những biện pháp phòng ngừa trong cuộc sống hàng ngày. Việc trang bị kiến thức đúng đắn chính là bước đầu tiên để bảo vệ chó cưng của bạn khỏi những nguy hiểm.
Tại sao lại không được? Sự khác biệt trong “ẩm thực” giữa người và chó
Có rất nhiều loại thực phẩm mà con người ăn hàng ngày lại có hại cho chó. Lý do chính là do cơ chế cơ thể (đặc biệt là enzyme tiêu hóa và khả năng trao đổi chất) giữa người và chó khác nhau.
Sự khác biệt về enzyme tiêu hóa:
Chó có thể không có một số enzyme tiêu hóa mà con người có để phân giải một số loại thực phẩm nhất định (ví dụ: enzyme lactase để phân giải đường sữa lactose).
Sự khác biệt về khả năng trao đổi chất:
Chức năng gan trong việc phân giải và giải độc một số thành phần cụ thể ở người và chó là khác nhau. Do đó, những thành phần vô hại với người lại có thể trở thành độc tố đối với chó (ví dụ: theobromine trong sô cô la).
Sự khác biệt về kích thước cơ thể và độ nhạy cảm:
Đối với chó nhỏ, dù chỉ một lượng rất nhỏ đối với con người cũng có thể trở thành liều lượng lớn khi xét theo tỷ lệ cân nặng, dễ gây ra các triệu chứng ngộ độc. Ngoài ra, độ nhạy cảm với một số thành phần cụ thể cũng khác nhau tùy theo giống chó và từng cá thể. Hãy hiểu rõ những khác biệt này và ghi nhớ rằng suy nghĩ đơn giản “người ăn được thì chó cũng ăn được” là điều cấm kỵ.
【Tuyệt đối KHÔNG!】Nguy hiểm ngay cả với lượng nhỏ! Danh sách thực phẩm đe dọa tính mạng chó
Những loại thực phẩm được liệt kê dưới đây đặc biệt nguy hiểm, nếu chó ăn phải có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc nghiêm trọng, trường hợp xấu nhất có thể dẫn đến tử vong. Tuyệt đối không được cho chó ăn.
- Sô cô la, Ca cao (Tất cả các sản phẩm từ ca cao):
- Lý do nguy hiểm: Chó không thể phân giải tốt thành phần “theobromine” có trong sô cô la. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây ngộ độc, đặc biệt sô cô la đen hoặc sô cô la làm bánh có hàm lượng ca cao cao thì càng nguy hiểm.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Nôn mửa, tiêu chảy, hưng phấn, thở hổn hển, tim đập nhanh, loạn nhịp tim, run rẩy, co giật, sốt cao… Nếu nặng có thể dẫn đến hôn mê và tử vong.
- Hành tây, các loại thuộc họ hành (Hành lá, hẹ, tỏi, củ kiệu…):
- Lý do nguy hiểm: Các hợp chất organosulfur như “allyl propyl disulfide” có trong các loại hành phá hủy hồng cầu của chó, gây ra “thiếu máu tán huyết”. Độc tính không mất đi ngay cả khi nấu chín. Cần chú ý cả những thực phẩm chế biến sẵn có chứa chiết xuất từ hành như hamburger hay súp.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Mệt mỏi, chán ăn, nôn mửa, tiêu chảy, tiểu ra máu (nước tiểu màu đỏ, màu hành tây), nướu nhợt nhạt, vàng da, khó thở… Triệu chứng có thể xuất hiện sau vài ngày.
- Nho tươi, Nho khô:
- Lý do nguy hiểm: Nếu chó ăn phải, có thể gây ra “suy thận cấp” sau vài giờ đến vài ngày. Chất gây ngộ độc vẫn chưa được xác định rõ, nhưng có giả thuyết cho rằng nó nằm trong vỏ hoặc hạt. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây triệu chứng nghiêm trọng, rất nguy hiểm.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Nôn mửa, tiêu chảy, chán ăn, mệt mỏi, đau bụng, thiểu niệu/vô niệu (không đi tiểu được)…
- Xylitol:
- Lý do nguy hiểm: Xylitol khiến cơ thể chó tiết ra quá nhiều insulin, gây “hạ đường huyết” đột ngột. Ngoài ra, việc hấp thụ một lượng lớn cũng được báo cáo là có thể gây “suy gan cấp (tổn thương gan)”. Xylitol có trong kẹo cao su, kẹo, kem đánh răng, bánh kẹo, thực phẩm chức năng dành cho người, vì vậy cần quản lý nghiêm ngặt để chó không vô tình ăn phải.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Nôn mửa, mệt mỏi, yếu ớt, loạng choạng, co giật, hôn mê… (triệu chứng hạ đường huyết). Vàng da, rối loạn đông máu… (triệu chứng suy gan).
- Caffeine (Cà phê, trà, trà xanh, nước tăng lực, một số loại thuốc cảm…):
- Lý do nguy hiểm: Caffeine có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, và chó nhạy cảm với caffeine hơn con người.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Hưng phấn, bồn chồn, thở hổn hển, tim đập nhanh, loạn nhịp tim, nôn mửa, tiêu chảy, run rẩy, co giật…
- Đồ uống có cồn:
- Lý do nguy hiểm: Chó hầu như không có enzyme phân giải cồn. Ngay cả một lượng nhỏ cũng có thể gây ngộ độc cồn cấp tính, dẫn đến khó thở, hôn mê, trường hợp xấu nhất là tử vong. Cần chú ý không chỉ đồ uống của người mà cả bột bánh mì đang lên men hoặc bánh kẹo có chứa cồn.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Loạng choạng, nôn mửa, tiêu chảy, thở gấp, hạ thân nhiệt, lơ mơ, hôn mê…
- Quả bơ:
- Lý do nguy hiểm: Chất “persin” có trong quả bơ có thể gây độc cho chó (đặc biệt có nhiều trong lá, vỏ, hạt, quả chưa chín).
- Triệu chứng ngộ độc chính: Nôn mửa, tiêu chảy, khó thở, tích nước trong bụng, tích dịch quanh tim…
- Hạt mắc ca (Macadamia nuts):
- Lý do nguy hiểm: Chất gây ngộ độc chưa được xác định, nhưng nếu chó ăn phải sẽ gây ra các triệu chứng ngộ độc.
- Triệu chứng ngộ độc chính: Nôn mửa, mệt mỏi, sốt, run rẩy, loạng choạng, yếu/liệt chân sau, khó đi lại…
- Thuốc, thực phẩm chức năng của người: Thuốc hoặc thực phẩm chức năng được kê đơn cho người có thành phần và liều lượng hoàn toàn khác so với chó, có thể gây ngộ độc nghiêm trọng hoặc tác dụng phụ. Tuyệt đối không được cho chó dùng.
【Cần Chú Ý!】Danh sách thực phẩm có thể nguy hiểm tùy theo cách cho ăn và liều lượng
Đây là những loại thực phẩm tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng ngay lập tức, nhưng tùy theo cách cho ăn, liều lượng, và thể trạng của chó mà có thể gây hại cho sức khỏe.
- Sữa và các sản phẩm từ sữa: Nhiều chó có hoạt tính enzyme phân giải lactose (lactase) thấp (chứng không dung nạp lactose), nên khi uống sữa bò dễ bị tiêu chảy hoặc khó tiêu. Nếu muốn cho uống, hãy chọn loại sữa chuyên dụng cho chó ít lactose.
- Xương gà và các loại xương đã nấu chín: Xương đã nấu chín rất dễ bị gãy dọc, các đầu nhọn có thể làm tổn thương miệng hoặc đường tiêu hóa của chó, hoặc gây tắc nghẽn, rất nguy hiểm. Tuyệt đối không được cho ăn. Xương sống cũng có nguy cơ làm sứt mẻ răng hoặc tổn thương đường tiêu hóa tùy theo loại và cách cho ăn.
- Thịt lợn sống: Có nguy cơ nhiễm ký sinh trùng Toxoplasma hoặc virus viêm gan E. Hãy luôn nấu chín kỹ trước khi cho ăn.
- Hải sản có vỏ sống (tôm, cua…), mực, bạch tuộc sống: Chứa thiaminase (enzyme phân giải vitamin B1), nếu ăn nhiều có thể gây thiếu vitamin B1, dẫn đến chán ăn, loạng choạng, co giật… Ngoài ra, chúng khó tiêu và có thể gây nôn mửa, tiêu chảy.
- Lòng trắng trứng sống: Chất avidin trong lòng trắng trứng sống cản trở sự hấp thụ biotin (một loại vitamin nhóm B), nếu cho ăn nhiều và kéo dài có thể gây viêm da, chậm phát triển… Nấu chín sẽ làm mất hoạt tính của avidin.
- Rau bina (Cải bó xôi): Chứa nhiều axit oxalic, nếu ăn nhiều có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi đường tiết niệu (sỏi canxi oxalat). Nếu cho ăn, hãy luộc kỹ để loại bỏ axit oxalic và chỉ cho ăn một lượng nhỏ.
- Gan: Tuy giàu dinh dưỡng nhưng cũng chứa nhiều vitamin A, nếu cho ăn nhiều và kéo dài có thể gây thừa vitamin A (bất thường về xương, chán ăn…).
- Thực phẩm chế biến sẵn cho người (Thịt nguội, xúc xích, chả cá, bánh mì…): Chứa nhiều muối, chất béo, đường, gia vị, chất bảo quản… đối với chó, đây là lượng quá lớn, có thể gây béo phì, tạo gánh nặng cho nội tạng, hoặc gây dị ứng.
- Đồ ăn đậm vị, nhiều dầu mỡ: Thức ăn thừa của người thường chứa quá nhiều muối và chất béo đối với chó, có nguy cơ gây khó tiêu, tiêu chảy, nôn mửa, thậm chí là viêm tụy cấp.
Nếu chó cưng lỡ ăn phải thì sao? Cách xử lý khẩn cấp để không hoảng loạn
Trong trường hợp chó cưng vô tình ăn phải thức ăn nguy hiểm, sự bình tĩnh của người chủ là rất quan trọng.
- 1. Bình tĩnh nắm bắt tình hình: Hãy xác định chính xác bé đã ăn gì, khi nào, và với số lượng bao nhiêu. Nếu có thể, hãy giữ lại phần thức ăn thừa hoặc bao bì.
- 2. Không tự ý gây nôn: Việc cố gắng ép chó nôn có thể làm tổn thương thực quản, khí quản, hoặc gây viêm phổi hít. Đặc biệt, tuyệt đối không được gây nôn nếu bé nuốt phải chất ăn mòn hoặc vật nhọn.
- 3. Liên hệ ngay với bệnh viện thú y và làm theo chỉ dẫn: Hãy gọi điện ngay cho bệnh viện thú y quen thuộc, hoặc bệnh viện thú y có dịch vụ cấp cứu ban đêm/ngày lễ, thông báo chính xác tình hình và làm theo hướng dẫn của bác sĩ thú y. Bác sĩ sẽ dựa trên loại thức ăn, liều lượng, cân nặng và tình trạng của chó để đánh giá mức độ khẩn cấp và các biện pháp xử lý cần thiết.
- 4. Những thông tin cần cung cấp khi đưa đến bệnh viện thú y:
- Giống chó, tuổi, cân nặng, có bệnh nền không.
- Đã ăn gì (tên sản phẩm cụ thể hoặc thành phần nếu biết thì càng tốt).
- Số lượng đã ăn (ước chừng).
- Thời gian đã trôi qua kể từ khi ăn.
- Tình trạng hiện tại của chó (có triệu chứng gì không, có khỏe không, tình trạng hô hấp…).
- Nếu có thể, hãy mang theo phần thức ăn thừa hoặc bao bì.
Phòng ngừa tai nạn ăn phải dị vật! Các biện pháp phòng ngừa trong cuộc sống hàng ngày
Điều quan trọng nhất là không tạo cơ hội cho chó cưng tiếp xúc với những thức ăn nguy hiểm.
- Quản lý thức ăn triệt để:
- Những thực phẩm không được cho chó ăn cần được cất giữ ở nơi cao chó không với tới, trong tủ có cửa đóng kín, hoặc trong tủ lạnh.
- Thùng rác phải luôn có nắp đậy và đặt ở nơi chó không thể lục lọi.
- Không cho chó ăn thức ăn của người trong bữa ăn: Việc “chia sẻ” thức ăn từ bàn ăn của người không chỉ gây hại cho sức khỏe của chó mà còn tạo thói quen xin ăn và kén ăn.
- Chia sẻ thông tin và thống nhất quy tắc trong cả gia đình: Tất cả thành viên trong gia đình cần hiểu rõ “những thực phẩm không được cho chó ăn” và tuân thủ nghiêm ngặt quy tắc không tự ý cho ăn. Đặc biệt cần chú ý ở những gia đình có trẻ nhỏ.
- Nhắc nhở khách đến nhà: Những người chưa từng nuôi chó hoặc thiếu kiến thức có thể vô tình cho chó ăn những thứ nguy hiểm. Khi có khách đến nhà, hãy dặn trước họ không cho chó ăn.
- Phòng ngừa ăn bậy khi đi dạo: Khi đi dạo, luôn để mắt đến chó, chú ý không để bé ăn những thứ rơi vãi trên đường. Dạy lệnh “Nhả ra” hoặc “Thôi” cũng rất hữu ích.
Lời kết: Bằng kiến thức đúng đắn, hãy bảo vệ chó cưng khỏi những thực phẩm nguy hiểm!
Để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn cho chó cưng, việc chủ nuôi có kiến thức đúng đắn về “những thực phẩm không được cho chó ăn” là không thể thiếu. Sự chủ quan “chắc một chút cũng không sao” hay suy nghĩ đơn giản “thấy thương quá” đôi khi có thể dẫn đến những hậu quả không thể lường trước được.
Hãy tham khảo những thông tin đã được giới thiệu trong bài viết này, cố gắng loại bỏ những thực phẩm nguy hiểm ra khỏi tầm với của chó cưng trong cuộc sống hàng ngày, để bé có một chế độ ăn uống an toàn và vui vẻ. Và nếu có bất kỳ điều gì khiến bạn phân vân hoặc cảm thấy chó cưng có biểu hiện bất thường, đừng tự ý phán đoán mà hãy ngay lập tức tham khảo ý kiến của bác sĩ thú y đáng tin cậy.
Kiến thức đúng đắn và sự chăm sóc bằng cả tình yêu thương sẽ giúp bảo vệ một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc mỗi ngày cho chó cưng của bạn.